Vlaamse bedrijven smeken om ingenieurs.
Eerst de essentiële cijfers.
Eind vorig jaar telde de VDAB 1.634 openstaande vacatures voor ingenieurs. Tegelijk zaten 2.007 ingenieurs zonder job. Dat zijn gemiddeld 1,23 niet-werkende werkzoekende ingenieurs per vacature.
Vergeleken met de rest van de arbeidsmarkt is er dus bitter weinig overschot. Kijk je immers naar alle beroepen samen, dan zijn er gemiddeld 5,58 niet-werkende werkzoekenden per vacature.
Grote verschillen tussen disciplines
Tussen de verschillende ingenieursdisciplines zijn er – om een open deur in te trappen – grote verschillen.
Onder de afgestudeerde bio-ingenieurs regeert de concurrentie, want er zijn maar liefst 14,74 niet-werkende werkzoekende bio-ingenieurs per vacature.
Industrieel ingenieurs hebben dan weer meer kans op een job, met 1,07 werkzoekenden per vacature.
Het grote tekort situeert zich echter bij de burgerlijk ingenieurs. Met 0,91 kandidaten per vacature zijn er meer openstaande vacatures dan er beschikbare burgerlijk ingenieurs zijn.
Die schaarste op de arbeidsmarkt heeft uiteraard gevolgen voor de bedrijven. Als ze onvoldoende geschikte medewerkers hebben, kunnen bedrijven niet elke opdracht aanvaarden.
Dat zegt Nancy Vercammen, algemeen directeur van ingenieursvereniging ie-net.
“We hebben geen exacte cijfers, maar we ontvangen geregeld signalen van bedrijven die simpelweg niet voldoende mankracht vinden om bepaalde opdrachten uit te voeren. Ze zoeken dan wel naar andere oplossingen, zoals het inzetten van andere wetenschappers zonder ingenieursdiploma als fysici en informatici. Maar soms zijn nu eenmaal competenties vereist die enkel ingenieurs hebben.”
Retentiebeleid is cruciaal
Veel bedrijven kampen ook met een te lage retentie van hun ingenieurs: ze kunnen hun medewerkers niet voldoende behouden.
De reden daarvoor is de op de arbeidsmarkt heersende war for talent, waarbij bedrijven azen op elkaars ingenieurs en die ook proactief gaan benaderen.
Volgens Nancy Vercammen zijn het vooral kleinere bedrijven die hier gevoelig voor zijn.
“Voor hen is retentie een gigantische uitdaging. Een doordacht retentiebeleid is dan ook cruciaal. We zien dat voor jongere ingenieurs het loon en salaris niet het belangrijkste zijn, wel het verloop van hun loopbaan. Wat zijn de doorgroei- en opleidingsmogelijkheden? Ze hechten ook veel belang aan het evenwicht tussen werk en privé en vinden dat overuren moeten worden vergoed.
Oudere ingenieurs liggen daar minder wakker van. Grotere bedrijven als Microsoft zetten sterk in op dat evenwicht. Voor een kmo is dat niet altijd even makkelijk, maar als bedrijf moet je gewoon mee evolueren, wil je jouw ingenieurs lang genoeg behouden.”
Dan maar Portugese ingenieurs?
Vinden ze de geschikte profielen niet op de binnenlandse arbeidsmarkt, dan gaan bedrijven over de grens kijken. “Een bedrijf als Besix haalt bijvoorbeeld Portugese ingenieurs naar hier”, stelt Nancy Vercammen vast.
“Het vindt nu eenmaal onvoldoende kandidaten op de Belgische arbeidsmarkt. Portugese ingenieurs staan vaak sterk op vlak van infrastructuur. Al zien we dat ze weer vaker in eigen land aan de slag kunnen, nu de economie daar verder herstelt na de economische crisis.”
De schaarste op de arbeidsmarkt van ingenieurs stimuleert bedrijven om over het muurtje te kijken. De industrie 4.0, die staat voor de toepassing van de nieuwste technologieën, vormt een extra drijfveer.
Nancy Vercammen: “Innovatie is de motor van de economie en daarom heeft men juist opgeleid personeel nodig. Een bepaalde technologie is niet meer van één bedrijf. Data worden gedeeld, een product wordt samen ontwikkeld.
Ingenieurs werken in zo’n geval niet langer voor één bedrijf. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij Flanders Make (het strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie dat ondernemingen en onderzoeksinstellingen samenbrengt, nvdr).”
Leve Science, Techology, Engineering, Mathematics
Het aantrekkelijker maken van de ingenieursopleiding is volgens zowel ingenieurs als bedrijven absoluut noodzakelijk om de huidige krapte weg te werken en te zorgen dat het in de toekomst niet nog veel erger wordt. En dat begint al in het secundair onderwijs.
De STEM-opleidingen (Science, Techology, Engineering, Mathematics) geven jongeren de kans om al op jeugdige leeftijd binnen te stappen in de wereld van wetenschap, engineering en techniek.
Het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) juicht de groeiende aandacht voor STEM-opleidingen toe, maar wijst er tegelijk op dat België nog steeds achterop hinkt op vlak van het aantal leerlingen in deze richtingen.
De ingenieurs zelf benadrukken ook het belang van het onderwijs. Nancy Vercammen doet een concreet voorstel om daarop in te spelen.
“Laat oudere, werkzoekende ingenieurs de stap zetten naar het onderwijs. Daar ben ik persoonlijk een enorme voorstander van, want het is heel belangrijk dat engineeringvakken worden gegeven door mensen met passie. Wiskunde is abstract, maar vertel wat je er allemaal mee kan doen! Dan zal je niet snel meer horen dat ‘wiskunde zo saai’ is.”
Lepel passie voor technologie in
Hopelijk gaan jongeren dan toch wat sneller kiezen voor een ingenieursopleiding.
Nancy Vercammen: “Je studeert voor ingenieur omdat je de materie boeiend vindt en technologie je passie is, anders hou je het niet vol.
Logisch redeneren en analytisch inzicht waren competenties die ik tijdens mijn studie ontwikkelde en die in mijn loopbaan van grote meerwaarde bleken. Eens je aan de slag bent als ingenieur, kan je een droom realiseren.
Letterlijk, door bijvoorbeeld een gebouw of constructie neer te zetten.
Hoe je met onze aanpak jouw doelstellingen kan bereiken?